Οξυγονοθεραπεία
Διάρκεια ανάγνωσης 14 λεπτά
Οξυγονοθεραπεία
Οι αναπνευστικές παθήσεις όπως η πνευμονική ίνωση μπορούν να επηρεάσουν τη μεταφορά του οξυγόνου από τους πνεύμονες στο αίμα. Αυτό σημαίνει ότι το επίπεδο οξυγόνου στο αίμα μπορεί να πέσει και τα όργανα, οι ιστοί και τα κύτταρα του σώματος μπορεί να μην λαμβάνουν την ποσότητα οξυγόνου που χρειάζονται. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αίσθημα κόπωσης και λιγότερη ενεργητικότητα.1-3
Ο ιατρός σας μπορεί να συστήσει συμπληρωματικό οξυγόνο που θα σας βοηθήσει να αναπνέετε πιο εύκολα. Η οξυγονοθεραπεία διατηρεί το επίπεδο οξυγόνου στο αίμα σας πάνω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο, γεγονός που μειώνει τη δύσπνοια. Συνεπώς, μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς με πνευμονική ίνωση να παραμείνουν πιο δραστήριοι στη διάρκεια της ημέρας τους.
Μόνο ο ιατρός σας μπορεί να σας καθοδηγήσει σχετικά με το πότε μπορεί να χρειαστεί οξυγόνο και τι είδους παροχή οξυγόνου θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί.
Συμβουλή:
Ο ιατρός σας θα πρέπει πάντα να είναι το σημείο επαφής σας κάθε φορά που συζητάτε για την οξυγονοθεραπεία. Εάν πιστεύετε ότι χρειάζεστε οξυγόνο ή υψηλότερες δόσεις οξυγόνου, μιλήστε με τον ιατρό σας, ο οποίος μπορεί να σας ενημερώσει για τις διαθέσιμες επιλογές.
Προετοιμασία για οξυγονοθεραπεία
Η οξυγονοθεραπεία θα αλλάξει τον τρόπο που προσεγγίζετε την καθημερινή σας ζωή. Η μετακίνηση στο σπίτι και η έξοδος από το σπίτι μπορεί να είναι πιο δύσκολη.2 Ωστόσο, με κάποιες συμβουλές και προετοιμασία, η μετάβαση μπορεί να γίνει ευκολότερη.
Αρχικά, μπορεί να χρειαστείτε οξυγόνο μόνο για να κάνετε σωματικές δραστηριότητες, όπως κηπουρική ή περπάτημα. Ωστόσο, ανάλογα με την ποιότητα ζωής σας, μπορεί να χρειαστεί οξυγονοθεραπεία στη διάρκεια της ημέρας, ακόμη και όταν ξεκουράζεστε.
Καθώς το οξυγόνο θεωρείται φάρμακο, πρέπει να συνταγογραφείται από ιατρό. Με βάση μια σειρά εξετάσεων, η συνταγή θα παρέχει λεπτομέρειες σχετικά με την ποσότητα οξυγόνου που χρειάζεστε και πόσο συχνά θα τη χρειαστείτε.
Ο πνευμονολόγος θα συζητήσει επίσης το είδος του οξυγόνου και το σύστημα χορήγησης που σας ταιριάζει καλύτερα.
Τύποι χορήγησης οξυγόνου
Ρινικοί καθετήρες
Μικροί πλαστικοί σωλήνες ή σωληνάκια που εφαρμόζουν και στα δύο ρουθούνια σας.
Μάσκα προσώπου
Προσαρμόζεται πάνω από τη μύτη και το στόμα και τα λουράκια εφαρμόζουν στο κεφάλι σας.
Αποθήκευση και μεταφορά οξυγόνου
Συμπυκνωτής οξυγόνου
Ένα μικρό μηχάνημα που παρέχει μόνο οξυγόνο αφαιρώντας όλα τα άλλα αέρια από τον αέρα
Πεπιεσμένο αέριο
Το οξυγόνο αποθηκεύεται υπό πίεση σε δεξαμενές διαφορετικού μεγέθους. Ορισμένες δεξαμενές είναι αρκετά μικρές και μπορούν να μεταφέρονται σε σακίδιο
Υγρό οξυγόνο
Οξυγόνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μικρές δεξαμενές και να αναπληρωθεί από μεγάλα δοχεία που παραδίδονται στο σπίτι σας
Η σωστή επιλογή για εσάς εξαρτάται από πολλά πράγματα, συμπεριλαμβανομένης της ποσότητας οξυγόνου που χρειάζεστε, πότε το χρειάζεστε, του τόπου όπου ζείτε και την πρόσβασή σας σε ηλεκτρικό ρεύμα.3
Αν και μπορεί να σας συνταγογραφηθεί επιπλέον οξυγόνο μακροπρόθεσμα,4 αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να περιορίσετε την καθημερινή σας ζωή. Συχνά οι ασθενείς διαπιστώνουν ότι όταν τους γίνεται συνταγογράφηση συμπληρωματικού οξυγόνου, αυτό τους βοηθά να είναι πιο δραστήριοι.5
«Για μεγάλο χρονικό διάστημα είχα προβλήματα με το οξυγόνο στη μύτη μου. Το άφηνα να με επηρεάζει και απέφευγα να βγω έξω στην πόλη, αλλά τώρα δεν με πειράζει πια. Είναι θέμα ματαιοδοξίας. Ξέρω ότι νιώθω καλύτερα με το οξυγόνο και δεν θέλω να ξεμείνω»
Οξυγόνο στο σπίτι
Καθώς το οξυγόνο αποθηκεύεται σε περιέκτες υπό πίεση, υπάρχουν ορισμένα μέτρα ασφαλείας που θα χρειαστεί να βεβαιωθείτε ότι λαμβάνονται όταν χρησιμοποιείτε οξυγόνο στο σπίτι. Προσπαθήστε να ακολουθήσετε αυτές τις συμβουλές όταν χρησιμοποιείτε το οξυγόνο για να αποφύγετε τυχόν κινδύνους.
Υπάρχουν τέσσερα βασικά ζητήματα κατά τη χρήση οξυγόνου στο σπίτι
Ανιχνευτές καπνού
Εγκαταστήστε ανιχνευτές καπνού σε κάθε δωμάτιο
Πυροσβεστήρες
Διατηρείτε τους πυροσβεστήρες σε προσβάσιμο μέρος
Δεξαμενή οξυγόνου
Αποθηκεύστε το οξυγόνο σε καθαρό, ξηρό μέρος - τουλάχιστον 2 μέτρα μακριά από οποιαδήποτε θερμότητα, ηλεκτρική ενέργεια ή πυρκαγιά
Κάπνισμα
Μην καπνίζετε κοντά σε φιάλη οξυγόνου
Ακολουθούν διάφορες συμβουλές για τη χρήση διαφορετικών τύπων συμπληρωματικού οξυγόνου. Παρόλο που αυτή η λίστα μπορεί να σας φανεί περίπλοκη στην αρχή, η ορθή και ασφαλής χρήση του συστήματος οξυγόνου είναι πολύ σημαντική για να διασφαλιστεί ότι αποφεύγετε τους κινδύνους και λαμβάνετε κάθε όφελος από την οξυγονοθεραπεία σας.
Αφιερώστε όσο χρόνο χρειάζεστε για να κατανοήσετε αυτές τις πληροφορίες. Δεν σας αφορούν όλες, αλλά θα σας δώσουν μερικές χρήσιμες συμβουλές για την ασφαλή και σωστή χρήση του συστήματος οξυγόνου σας.
Το πιο σημαντικό είναι ότι θα πρέπει πάντα να τηρείτε τις οδηγίες και τις κατευθυντήριες γραμμές που παρέχονται με το οξυγόνο, καθώς και τους τοπικούς νόμους και κανονισμούς.
Ακολουθούν ορισμένες περαιτέρω προφυλάξεις που πρέπει να ληφθούν:
-
Κρεμάστε μια πινακίδα στο δωμάτιο στο οποίο έχετε το οξυγόνο σας ότι “απαγορεύεται το κάπνισμα”
-
Ενημερώστε την τοπική πυροσβεστική ότι υπάρχει οξυγόνο στο σπίτι
-
Βεβαιωθείτε ότι έχετε συναγερμό καπνού που δουλεύει εντός ή ακριβώς έξω από το δωμάτιο όπου χρησιμοποιείται το οξυγόνο
-
Έχετε έναν πυροσβεστήρα κοντά στη φιάλη οξυγόνου και βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε πώς να τον χρησιμοποιείτε
-
Αποθηκεύστε το σύστημα οξυγόνου σε καλά αεριζόμενο χώρο, όπως σε ανοιχτό χώρο και όχι σε ντουλάπι
-
Να θυμάστε να απενεργοποιείτε πάντα το οξυγόνο όταν δεν το χρησιμοποιείτε, για να αποφύγετε την απελευθέρωση τυχόν οξυγόνου σε δωμάτιο ή σε κλειστό χώρο. Εάν το οξυγόνο είναι ενεργοποιημένο, μην τοποθετείτε το ρινικό σωληνάκι ή τη μάσκα στο κρεβάτι ή σε καρέκλα, ακόμα και για μερικά λεπτά
-
Χρησιμοποιήστε 100% βαμβακερά κλινοσκεπάσματα και κουβέρτες, καθώς είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν σπινθήρες από στατικό ηλεκτρισμό
-
Προσπαθήστε να το διατηρείτε τουλάχιστον 3 μέτρα μακριά από εστίες φλόγας, όπως τζάκι, θερμαντήρα αερίου ή θερμάστρα, κεριά, κ.λπ.
-
Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στους μετρητές του εξοπλισμού οξυγόνου σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν εξαντλούνται. Αν η στάθμη είναι χαμηλή, ενημερώστε τον προμηθευτή οξυγόνου ώστε να σας χορηγήσει ανταλλακτικά
-
Σημειώστε τυχόν ερωτήσεις που έχετε σχετικά με το σύστημα παροχής οξυγόνου που διαθέτετε. Κολλήστε τα στη φιάλη οξυγόνου ή σε σημείο που θα τα βλέπετε. Βεβαιωθείτε ότι θα ρωτήσετε τον ιατρό σας ή/και το άτομο που παρέχει το οξυγόνο για τυχόν ερωτήσεις που μπορεί να έχετε την επόμενη φορά που θα το δείτε
Μην αλλάζετε τον ρυθμό ροής του οξυγόνου από αυτό που σας έχει συνταγογραφήσει ο ιατρός σας. Η λήψη της σωστής ποσότητας οξυγόνου για τα συμπτώματα σας είναι σημαντική
Μην καπνίζετε ενώ χρησιμοποιείτε οξυγόνο
Αποφύγετε ορισμένα προϊόντα και συσκευές κατά τη χρήση οξυγόνου, για παράδειγμα:
-
Λιπαντικά με βάση το πετρέλαιο σε σκασμένα χείλη ή ρουθούνια
-
Ηλεκτρικές συσκευές όπως σεσουάρ μαλλιών, σίδερα για μπούκλες, θερμαντικά επιθέματα και ηλεκτρικές ξυριστικές μηχανές
-
Εύφλεκτα υγρά, όπως καθαριστικό υγρό, αραιωτικό χρωμάτων και αερολύματα (για παράδειγμα σπρέι μαλλιών ή αποσμητικό)
-
Αλκοολούχα απολυμαντικά χεριών
-
Προϊόντα με βάση το λάδι, όπως βάλσαμο για εισπνοές και εντριβές, λοσιόν χεριών με βάση έλαιο και βαζελίνη
Μην κόβετε ποτέ τη σωλήνωση οξυγόνου και μην χρησιμοποιείτε σωλήνωση μήκους άνω των 15 μέτρων
Μην αποθηκεύετε το οξυγόνο σας σε κλειστούς χώρους όπως στο πορτμπαγκάζ ενός αυτοκινήτου
Συμβουλή:
Εάν δεν γνωρίζετε τον τύπο της οξυγονοθεραπείας που σας έχει συνταγογραφηθεί, ρωτήστε τον γιατρό σας ή την ομάδα θεραπείας που θα είναι σε θέση να σας εξηγήσει τον τύπο οξυγόνου που σας έχει δοθεί και γιατί.
Προφυλάξεις ασφαλείας κατά τη χρήση των φιαλών οξυγόνου6
Πρόσθετα μέτρα ασφαλείας κατά τη χρήση συστήματος παροχής φιάλης οξυγόνου:
Αποθηκεύστε τη φιάλη σε όρθια θέση, χρησιμοποιώντας ένα τροχήλατο ή δεμένο με ιμάντες για να μην πέσει
Κρατήστε τη φιάλη σε μέρος όπου δεν είναι πιθανό να τον ρίξετε
Παρακολουθείτε τα επίπεδα οξυγόνου και προγραμματίστε εκ των προτέρων για να διασφαλίσετε ότι δεν θα ξεμείνετε. Έχετε πάντα διαθέσιμα εφεδρικά δοχεία
Προφυλάξεις ασφαλείας κατά τη χρήση υγρού οξυγόνου6
Πρόσθετες προφυλάξεις κατά τη χρήση υγρού οξυγόνου:
-
Μην γυρίζετε τη δεξαμενή στο πλάι, καθώς αυτό μπορεί να προκαλέσει διαρροή του υγρού οξυγόνου
-
Διατηρείτε τη δεξαμενή τουλάχιστον 1,5 μέτρο μακριά από θερμαντήρες, ηλεκτρικούς θερμαντήρες ή θερμαντήρες αερίου, σωλήνες ατμού, φούρνους και καλοριφέρ
Προφυλάξεις ασφαλείας που πρέπει να λαμβάνονται όταν χρησιμοποιούνται συμπυκνωτές οξυγόνου6
Πρόσθετες προφυλάξεις κατά τη χρήση συμπυκνωτή οξυγόνου:
-
Μη χρησιμοποιείτε ποτέ καλώδιο προέκτασης για να συνδέσετε τον συμπυκνωτή σας
-
Μην καλύπτετε τη μονάδα και να τη διατηρείτε πάντα σε απόσταση τουλάχιστον 15 εκατοστών από τον τοίχο, από κουρτίνες ή από οτιδήποτε άλλο μπορεί να μπλοκάρει το φίλτρο ή να εμποδίσει την κυκλοφορία αέρα γύρω από αυτό. Αυτό θα αποτρέψει την υπερθέρμανση της μονάδας
-
Εξετάστε το ενδεχόμενο αγοράς εφεδρικής γεννήτριας σε περίπτωση διακοπής ρεύματος
Ταξίδια με οξυγονοθεραπεία
Εάν λαμβάνετε οξυγονοθεραπεία και θέλετε να ταξιδέψετε, είναι σημαντικό να το προγραμματίσετε εκ των προτέρων.
Ανάλογα με το πώς ταξιδεύετε, μπορεί να χρειαστεί να κάνετε ορισμένες διευθετήσεις. Για παράδειγμα, ενδέχεται να υπάρχουν έντυπα για συμπλήρωση, πρόσθετες χρεώσεις (π.χ. από αεροπορικές εταιρείες) ή ειδικές διαδικασίες για την αποθήκευση και τη μεταφορά του εξοπλισμού οξυγόνου.3
Τα παρακάτω βήματα θα σας βοηθήσουν να προετοιμαστείτε για το ταξίδι σας:3
Το πρώτο σας βήμα θα πρέπει πάντα να είναι να μιλήσετε με τον ιατρό σας για τα σχέδιά σας, ώστε να συζητήσετε την ικανότητά σας για ταξίδι
Θα χρειαστεί να μιλήσετε με τον πάροχο του ταξιδιού σας για να βεβαιωθείτε ότι μπορεί να σας βοηθήσει σε όλες τις θεραπείες σας, ειδικά τη συμπληρωματική οξυγονοθεραπεία
Επικοινωνήστε με έναν πάροχο ταξιδιωτικής ασφάλισης για να βεβαιωθείτε ότι έχετε ένα ασφαλιστήριο συμβόλαιο που καλύπτει όλες τα ενδεχόμενα, όπως ιατρικά έξοδα, ακυρώσεις και προσωπικό εξοπλισμό/αντικείμενα
Κατεβάστε τις λίστες ελέγχου για αεροπορικά, σιδηροδρομικά και ταξίδια με αυτοκίνητο που θα σας καθοδηγήσουν στη διαδικασία σχεδιασμού του ταξιδιού σας
Συμβουλή:
Πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να κάνουν πολλά ταξίδια, ακόμη και αν λαμβάνουν οξυγονοθεραπεία. Εάν συμμετέχετε σε ομάδα υποστήριξης, ρωτήστε άλλους στην ομάδα εάν έχουν ταξιδέψει ενώ χρησιμοποιούν οξυγονοθεραπεία για να μοιραστείτε συμβουλές.
Υψόμετρο και ανύψωση
Σε μεγάλα υψόμετρα μπορεί να δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε λόγω των χαμηλών επιπέδων οξυγόνου στον αέρα. Εάν ταξιδεύετε σε μεγάλα υψόμετρα, μπορεί να χρειάζεστε συμπληρωματικό οξυγόνο. Εάν λαμβάνετε ήδη οξυγονοθεραπεία, μπορεί να χρειαστεί να αυξήσετε τη ροή οξυγόνου.7
Ανάλογα με τη σοβαρότητα της πάθησής σας, ο ιατρός σας μπορεί να κάνει ελέγχους πριν από το ταξίδι για να προσδιορίσει εάν χρειάζεστε οξυγονοθεραπεία στον προορισμό σας.7 Εάν σχεδιάζετε να ταξιδέψετε, βεβαιωθείτε ότι ενημερώσατε τον ιατρό σας, ώστε να βεβαιωθεί ότι έχετε όλες τις θεραπείες που χρειάζεστε και έχετε λάβει όλες τις προφυλάξεις που απαιτούνται για την προστασία της υγείας σας.
Πτήση με συμπληρωματικό οξυγόνο
Σε ένα αεροσκάφος, η πίεση του αέρα είναι διαφορετική όταν βρίσκεται σε επίπεδο εδάφους. Εάν χρειάζεστε οξυγονοθεραπεία σε επίπεδο εδάφους, θα χρειαστείτε επίσης οξυγόνο εν πτήσει και μπορεί να χρειαστεί να αυξήσετε τη ροή στη διάρκεια της πτήσης.8
Ακόμα κι αν δεν λαμβάνετε επί του παρόντος οξυγονοθεραπεία, είναι καλή ιδέα να αξιολογήσει ο ιατρός σας εάν θα χρειαστείτε οξυγόνο εν πτήσει εάν σκοπεύετε να ταξιδέψετε.
Εάν ο ιατρός σας συνιστά να λαμβάνετε οξυγόνο εν πτήσει, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που πρέπει να κάνετε πριν από την πτήση σας. Ορισμένες από αυτές τις εργασίες μπορεί να χρειαστεί να γίνουν μήνες πριν από την κράτηση αεροπορικών εισιτηρίων. Για παράδειγμα, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με την αεροπορική εταιρεία και να συμπληρώσετε έντυπα για να βεβαιωθείτε ότι είστε έτοιμοι να ταξιδέψετε. Θα πρέπει επίσης να ελέγξετε τις απαιτήσεις της αεροπορικής εταιρείας για χρήση οξυγόνου κατά την πτήση. Πρέπει να μιλήσετε με τον ασφαλιστικό σας πάροχο σχετικά με το οξυγόνο στη διάρκεια του ταξιδιού – μπορεί να χρειαστείτε ή να επωφεληθείτε από πρόσθετη ασφάλιση.3
Κάθε αεροπορική εταιρεία έχει τους δικούς της ειδικούς κανόνες και πολιτικές σχετικά με την παροχή οξυγόνου εν πτήσει. Το ELF (European Lung Foundation) διαθέτει έναν καλά οργανωμένο κατάλογο ο οποίος απαριθμεί όλες τις μεγάλες αεροπορικές εταιρείες και τις πολιτικές τους για το οξυγόνο, καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας.
Αξιολογήσεις καταλληλότητας κατά την πτήση
Εάν έχετε μια υποκείμενη ιατρική πάθηση, ορισμένες αεροπορικές εταιρείες απαιτούν να δώσετε μια δήλωση από τον ιατρό σας που να αποδεικνύει ότι είστε "κατάλληλοι για πτήση". Εκτός από τις πληροφορίες στον ιατρικό σας φάκελο και τα κοινόχρηστα ταξιδιωτικά σας σχέδια, ο ιατρός σας μπορεί να πραγματοποιήσει διάφορες αξιολογήσεις πριν εκδώσει επιστολή στην αεροπορική εταιρεία.
Μία απλή εξέταση που μπορεί να χρειαστεί να κάνετε ονομάζεται δοκιμασία βάδισης. Σε αυτήν τη δοκιμή, θα σας ζητηθεί να περπατήσετε 50 μέτρα ή να ανεβείτε μία σκάλα. Εάν δεν μπορείτε να ολοκληρώσετε την εργασία λόγω δύσπνοιας ή οποιωνδήποτε άλλων αναπνευστικών συμπτωμάτων, ο ιατρός σας θα προτείνει πιθανώς τη χρήση οξυγόνου εν πτήσει.8
Υπάρχουν επίσης πολλές άλλες εξετάσεις που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο ιατρός σας για να αξιολογήσει την ικανότητά σας να ταξιδέψετε.
Σήμερα, ακόμα και η μετακίνηση μεγάλων αποστάσεων με επιπλέον οξυγόνο είναι δυνατή με τον κατάλληλο προγραμματισμό. Μάθετε περισσότερα για το ταξίδι με πνευμονική ίνωση και βρείτε μερικές χρήσιμες πληροφορίες στην ενότητα Ταξιδεύοντας με πνευμονική ίνωση.
Συμβουλή:
Συζητήστε με τον ιατρό σας σχετικά με την αξιολόγηση της οξυγονοθεραπείας. Στη συνέχεια μπορούν να σας συμβουλεύσουν πότε χρειάζεται και τι είδους οξυγόνο πρέπει να χρησιμοποιείται.
Βασικά στοιχεία εκμάθησης
Η οξυγονοθεραπεία μπορεί να μειώσει τη δύσπνοια για να σας βοηθήσει να παραμείνετε πιο δραστήριοι
Το οξυγόνο αποθηκεύεται και χρησιμοποιείται με διαφορετικούς τρόπους, όπως η χρήση μάσκας ή ρινικού καθετήρα
Μπορεί να χρειαστεί να προετοιμάσετε το σπίτι σας για οξυγονοθεραπεία και να κάνετε επιπλέον διευθετήσεις όταν ταξιδεύετε με οξυγόνο
-
Plantier L, Cazes A, Dinh-Xuan AT, et al. Physiology of the lung in idiopathic pulmonary fibrosis. Eur Respir Rev. 2018;27(147):170062.
-
Swigris JJ, Stewart AL, Gould MK, Wilson SR. Patients' perspectives on how idiopathic pulmonary fibrosis affects the quality of their lives. Health Qual Life Outcomes. 2005;3:61.
-
American Thoracic Society. Patient Education: Οξυγονοθεραπεία Available at: https://www.thoracic.org/patients/patient-resources/resources/oxygen-therapy.pdf [Accessed July 2023].
-
Raghu G, Collard HR, Egan JJ, et al. An official ATS/ERS/JRS/ALAT Clinical Practice Guideline: Treatment of Idiopathic Pulmonary Fibrosis. Am J Respir Crit Care Med. 2011;56(6):783–789.
-
Egan JJ. Follow-up and nonpharmacological management of the idiopathic pulmonary fibrosis patient. Eur Respir Rev. 2011;20(120):114–117.
-
COPD.net. The Do’s and Don’ts of Using Supplemental Oxygen at Home. Available at: https://copd.net/living/dos-donts-supplemental-oxygen/. [Accessed July 2023].
-
Luks AM. Do Lung Disease Patients Need Supplemental Oxygen at High Altitude? High Alt Med Biol. 2009;10(4):321–327.
-
Shand D. The assessment of fitness to travel. Occup Med (Lond). 2000;50(8):566–571.
Σε αυτήν την ενότητα υπάρχουν επίσης
Πνευμονική αποκατάσταση
Μεταμόσχευση πνεύμονα
«Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσετε να ζείτε τη ζωή σας όπως είχατε συνηθίσει. Επομένως, εάν θέλετε να ταξιδέψετε, συζητήστε το με τον γιατρό σας ή με τον νοσηλευτή σας»
